مبانی نظری و پیشینه شکاف دیجیتالی و توانمندی زنان

بصورت فایل ورد

همراه با منابع

نظریه‌ی شکاف دیجیتالی

یکی از نظریه‌های مهم در توسعه‌ی فناوری اطلاعات، نظریه‌ی شکاف دیجیتالی است. اما شکاف دیجیتالی نظریه‌ جدیدی نیست. در حقیقت می‌توان شکاف دیجیتالی را دنباله‌ی شکاف آگاهی دانست.

بحث شکاف آگاهی که از سال 1950 در جلسات سازمان ملل و یونسکو به عنوان مهم‌ترین دغدغه‌ی عصر حاضر مطرح شد؛ به بررسی وضعیت دسترسی کشورهای مختلف به اطلاعات و ابزارهای ارتباطی پرداخت. تقریباً از همان زمان بود که مشکل جدیدی در برابر مسیر رو به جلو کشورها به سمت جامعه‌ی اطلاعاتی رخ نمود و شکاف دیجیتالی، نامی بود که به آن نهاده شد (کاستلز، 1382: 45).

برخی با نگاه صرفاً فیزیکی این شکاف را ناشی از فقدان زیر ساخت‌ها دانسته و برخی با دیدی جامع‌تر علاوه بر مسئله‌ی دسترسی، از زاویه‌ اجتماعی- فرهنگی و‌... نیز به آن نگریسته‌اند (نوری، 1385: 38). ولی از سال 2002 شکاف دیجیتالی به مسائل دیگری مافوق دسترسی فیزیکی اطلاق شده و به سمت مباحث علوم اجتماعی گرایش پیدا کرده است (سرکارآرانی، 1383: 33).

بر اساس شکاف دیجیتال، دیگر صرف حضور رسانه‌های سنتی (تلویزیون، رادیو و مطبوعات) و نیز عدم دسترسی به آن‌ها و عدم آگاهی از محتوای آن‌ها نیست که منجر به شکاف آگاهی میان افراد می‌گردد، بلکه رسانه‌های دیجیتال چون رایانه، تلفن همراه و مهم‌تر از همه شبکه‌ی شبکه‌ها یعنی اینترنت است که می‌تواند مبنایی باشد برای بروز شکاف دیجیتال میان کشورهای غنی و فقیر و نیز میان انسان‌های غنی و فقیر از لحاظ سواد و نیز از لحاظ پایگاه اقتصادی که به آن تعلق دارند (پرورش، 1387: 2). همه سطح سواد یا سطح آموزش لازم برای بهره برداری از اطلاعات موجود را ندارد و همه به آگاه بودن و یا داشتن توانایی‌های اطلاع‌جویی که خیلی مهم است، احساس نیاز نمی‌کنند و انگیزه‌ی کافی برای استفاده از اطلاعات در دسترس را ندارند (نوری، 1385: 38). همان‌طور که وبستر بیان می‌کند موضوع مهم این است که انقلاب اطلاعاتی که در یک جامعه‌ی طبقاتی زاده می‌شود از راه نابرابری‌های موجود یا شاید بدتر شدن آن، نسبت به سایر امور، نمود بیش‌تری دارد. بنابراین آنچه می‌توان آن را "شکاف اطلاعاتی" نامید، عمیق‌تر می‌شود زیرا آنان که از نظر اقتصادی و تحصیلی بر دیگران برتری دارند، از راه دسترسی به منابع اطلاعاتی بسیار نظیر پایگاه‌های داده‌ای مستقیم و تسهیلات ارتباطات رایانه‌ای پیشرفته می‌توانند برتری خود را در برابر کسانی که در سطوح پایین سیستم طبقاتی قرار گرفته حفظ کنند (وبستر^[1]، 1380: 193).

---

[1] -Webster.